Được đề xuất bởi cha đẻ Ethereum, Vitalik Buterin, Soulbound Token là token không thể chuyển nhượng, phi tài chính cho một Xã hội Phi tập trung.

Với xu hướng Web3 hướng tới siêu tài chính và phổ thông hóa, các dự án hàng đầu trong lĩnh vực đã đề xuất một mô hình thay thế được xây dựng dựa trên các mạng mới nổi bởi những cộng đồng có bản sắc đa dạng phong phú.

Được đề xuất bởi Vitalik Buterin, Soulbound Token sẽ tạo thành một khối xây dựng thiết yếu cho Xã hội Phi tập trung (Decentralized Society - viết tắt là DeSoc). Các token không thể chuyển nhượng đại diện cho thông tin xác thực và mối quan hệ trong DeSoc; chúng được liên kết với Souls - một loại địa chỉ thiết lập nguồn gốc.

Giới thiệu

“Soul” không phải là một từ thường được sử dụng lĩnh vực mang tính kỹ thuật cao, đặc biệt là liên quan đến tài chính như blockchain và crypto. Đối với hầu hết mọi người, thuật ngữ “Soulbound Token” trong bối cảnh crypto nghe có vẻ không trực quan, mang hàm ý mỉa mai và kỳ quặc.

Tuy nhiên, Soulbound Token sẽ giúp định hình con đường phía trước của Web3. Soulbound là những khối xây dựng có thể tái định hình cách con người giao tiếp với nhau, xây dựng và quản lý cộng đồng, truyền thông danh tiếng, v.v. Những ý tưởng ở hiện tại có thể sẽ trở thành một phần của cuộc sống chúng ta trong tương lai không xa.

Bài viết này sẽ khám phá Soulbound Token là gì, bối cảnh Web3 phù hợp, cách hoạt động, các trường hợp sử dụng và tương lai của dự án.

Soulbound Token là gì?

Soulbound Token (SBT) được đề xuất vào tháng 5 năm 2022 bởi nhà kinh tế học & công nghệ xã hội E. Glen Weyl, luật sư Puja Ohlhaver và Vitalik Buterin. SBT là một khối xây dựng nền tảng trong một xu hướng Web3 mới nổi được gọi là Xã hội Phi tập trung.

DeSoc chính là điểm giao giữa chính trị và thị trường. Cũng giống như bối cảnh Web3 rộng lớn, DeSoc được xây dựng dựa trên khả năng tổng hợp, cộng đồng, mối quan hệ hợp tác và các mạng mới nổi do người dùng sở hữu, quản lý. DeSoc hướng đến mở rộng phạm vi của Web3, biến siêu tài chính hóa thành một thứ gì đó toàn diện, dân chủ và phi tập trung hơn.

SBT là một tính năng thiết yếu của DeSoc. Tương tự như sơ yếu lý lịch hoặc hồ sơ y tế trong thế giới không phải Web3, SBT là các token không thể chuyển nhượng, nó đại diện cho “cam kết, thông tin xác thực và sự liên kết” tạo nên các mối quan hệ xã hội trên mạng Web3. Nói cách khác, SBT là token đại diện cho vô số đặc điểm, tính năng và thành tích của một người hoặc thực thể.

Một điều quan trọng là các Soul có thể phát hành và chứng thực SBT cho các Soul khác. Ví dụ: một trường đại học (được đại diện bởi một Soul) có thể cấp chứng nhận ở dạng SBT cho một sinh viên của Soul đã hoàn thành khóa học.

Cách Soulbound Token hoạt động

Tại thời điểm viết bài, dự án vẫn chưa công bố thông số kỹ thuật chính thức về token Soulbound. Dù còn là ý tưởng nhưng một số cơ chế đã được phác thảo.

Đặc điểm khác biệt nhất của SBT là không thể chuyển nhượng. Không giống như các tiêu chuẩn token phổ biến nhất hiện nay — cụ thể là các token ERC-20 có thể thay thế như ETH và ERC-721 NFT như Bored Ape Yacht Club — SBT không có giá trị thị trường và không thể chuyển sang ví khác.

Trong bối cảnh DeSoc, SBT được phát hành và nắm giữ bởi các tài khoản Soul. Về cơ bản, Soul là ví chứa SBT và được sử dụng để thiết lập nguồn gốc và danh tiếng của một thực thể nào đó. Soul có thể được liên kết với cá nhân, tổ chức hoặc các thực thể khác. Điều quan trọng là Soul không đại diện 1:1 cho con người, nhưng một người có thể có nhiều Soul trong DeSoc.

Ví dụ: một trường trung học (là một Soul) cấp bằng tốt nghiệp dưới dạng SBT, tất cả những học sinh có Soul đều nắm giữ bằng tốt nghiệp SBT tương ứng. Học sinh nhận được SBT trong Credentials Soul, nơi họ cũng nắm giữ SBT để nhận huy hiệu Nữ Hướng đạo và chứng chỉ Hiệp hội Danh dự Quốc gia dưới dạng SBT. Tuy nhiên, Credentials Soul không giống với Identification Soul, nơi chứa giấy phép lái xe và hộ chiếu.

SBT chỉ có tính mô tả và đại diện. Một phần quyền lực và tiện ích của SBT đến từ cách tổ chức trong Soul nhằm hình thành các cộng đồng mới nổi dựa trên mối liên kết, cam kết và thông tin đã được xác minh.

Soulbound Token có gì đặc biệt?

Khái niệm về token phi tài chính hoặc không thể chuyển nhượng không phải là một khái niệm mới. Trên thực tế, các dự án phát triển mạnh ngày nay đều được xây dựng dựa trên các nguyên tắc tương tự. 

Ví dụ: POAP chứng minh việc tham dự sự kiện bằng các huy hiệu không có giá trị tài chính. Proof-of-Humanity sử dụng tính không thể chuyển nhượng để liên kết hồ sơ với một con người thực.

Điều làm cho Soulbound Token trở nên độc đáo là cách chúng phù hợp với bối cảnh Xã hội Phi tập trung rộng lớn. Các tác giả của bài “Xã hội Phi tập trung: Tìm kiếm linh hồn của Web3” đã công nhận rằng khái niệm SBT vẫn còn sơ khai và chưa phát triển. Tuy nhiên, SBT được coi là những khối quan trọng để xây dựng các mạng dân chủ, có thể tổng hợp, phi tập trung và các mạng xã hội Web3.

Các trường hợp sử dụng của Soulbound Token

Các trường hợp sử dụng tiềm năng của SBT chỉ bị giới hạn bởi khả năng tưởng tượng, thiết kế và triển khai. Tuy nhiên, dưới đây là một vài trường hợp sử dụng đầy hứa hẹn:

● Quản lý hồ sơ y tế - Chuyển đổi bác sĩ hoặc nhà cung cấp bảo hiểm có thể là một trải nghiệm khó chịu. Quá trình này yêu cầu dành hàng giờ trên điện thoại để tra cứu lịch sử y tế, xác minh danh tính; rất rườm rà và mất nhiều thời gian. SBT sẽ làm cho quy trình rắc rối này trở nên đơn giản hơn với medical Soul - giúp lưu giữ tất cả hồ sơ y tế của bệnh nhân.

● Cho vay on-chain dưới thế chấp - Các thị trường tài chính truyền thống được xây dựng dựa trên tín dụng. Cho đến nay, các dự án crypto đã phải vật lộn để giải quyết vấn đề trên quy mô lớn do các hạn chế kỹ thuật xung quanh việc chứng minh khả năng hoàn trả khoản vay của một cá nhân hoặc tổ chức. Các SBT có thể giải quyết vấn đề bằng cách chứng minh uy tín.

● Chống các cuộc tấn công mạo nhận vào DAO - Một trong những mối đe dọa lớn nhất mà các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) phải đối mặt là một cuộc tấn công mạo nhận, trong đó một cá nhân hoặc một nhóm người phối hợp tích lũy một khối lượng lớn token quản trị và thao túng quyền biểu quyết nhằm trục lợi. Tận dụng SBT, DAO có thể tích hợp các cơ chế để giảm thiểu rủi ro bằng một số cách như kiểm tra mối tương quan giữa các SBT được nắm giữ bởi các Soul.

Có thể tìm hiểu nhiều trường hợp sử dụng tiềm năng của Soulbound Token trong bài “Xã hội Phi tập trung: Tìm kiếm linh hồn của Web3”.

Tương lai của Soulbound Token

Ở tình hình hiện tại, SBT chỉ mới xuất hiện được vài tháng (tại thời điểm viết bài). Các ý tưởng, trường hợp sử dụng và việc triển khai vẫn chưa được thảo luận, thiết kế và bổ sung. Tương lai của SBT vẫn là một dấu chấm hỏi.

Tuy nhiên sau khi cân nhắc các ý tưởng, Soulbound Token có thể có tiềm năng trở thành một yếu tố nền tảng của phong trào Xã hội Phi tập trung, nơi có những cộng đồng nổi lên xung quanh các mạng chia sẻ, hàng hóa được sở hữu và quản lý bởi các Soul sử dụng chúng.