Mạng xã hội phi tập trung (Decentralized Social - DeSoc) phá vỡ các stack công nghệ xã hội truyền thống, dẫn đến sự ra đời của các các ứng dụng riêng biệt với dữ liệu về sơ đồ mối quan hệ xã hội (social graph) cơ bản và các front end hiển thị dữ liệu cho người dùng.

Vì các bài đăng, bạn bè và social graph chung của người dùng có thể được hiển thị bởi ứng dụng bất kỳ nên người dùng có thể tự do chọn front end để tương tác với mạng lưới của mình (được gọi là portable social graph).

Tuy nhiên, tính di động (mobility)  này tạo ra sự cạnh tranh đáng kể đối với layer front-end chưa từng có trong các ứng dụng mạng xã hội truyền thống. Nguyên nhân là do các lợi thế về hiệu ứng mạng lưới được giữ lại ở layer social graph (các giao thức như Lens) trong khi front end thiếu các lợi thế cạnh tranh vững chắc để giữ chân người dùng.

Các áp lực cạnh tranh này thể hiện rõ trong sự thay đổi mức độ tương tác trên các front end của Lens Protocol — đặc biệt là khi lượng người dùng mới tham gia hệ sinh thái giảm mạnh, điều này làm nổi bật sự dịch chuyển của người dùng hiện tại trên các front end.

 

Top các Front End của giao thức Lens

Lenster

Ra đời từ cuộc thi hackathon Lens đầu tiên, Lenster là một ứng dụng chạy trên trình duyệt (browser-based application) với các tính năng tương tự như Twitter.

Kể từ khi ra mắt, Lenster đã chiếm khoảng 30-50% tổng số bài đăng hàng tuần được thực hiện trên Lens và hơn 90% bài đăng trên Lens dựa trên trình duyệt. Trong bốn tuần qua, các bài đăng hàng tuần của Lenster tăng 44%, vượt xa mức tăng trưởng 7% của Phaver - front end lớn thứ hai - về số lượng bài đăng.

Phaver

Phaver là một ứng dụng dành cho thiết bị di động (mobile app) được xây dựng dựa trên Lens, ngoài các tính năng xã hội tiêu chuẩn, Phaver còn nhằm mục đích giới thiệu các tính năng trò chơi hóa (gamification) độc đáo để khuyến khích hoạt động và tặng thưởng cho người dùng trong tương lai.

Mỗi người dùng có khả năng “stake” token trên một bài đăng mà mình cho rằng sẽ nhận được sự chú ý từ những người khác. Nếu bài đăng hoạt động tốt, người dùng sẽ nhận được thêm token dưới dạng phần thưởng.

Ngoài ra, người dùng có thể đăng nội dung trong một “premium channel” - kênh cao cấp. Ban đầu điều này sẽ làm mất điểm của người đăng bài, nhưng tạo ra khả năng kiếm thêm điểm cho mỗi người dùng stake vào bài đăng sau đó.

 Điều này tạo ra một cơ chế khuyến khích và khen thưởng cho cả top những người sáng tạo nội dung và top những người giám tuyển (staker). Ngoài ra, điều đó giúp ngăn chặn spam vì các bài đăng kiếm tiền cao cấp có tính phí. Tuy nhiên, hiện tại stake trên các bài đăng là miễn phí, dẫn đến các ưu đãi sai lệch khi ưu tiên việc đăng bài thường xuyên cho đến khi bị tính phí. Điều này dẫn đến việc Phaver sở hữu gần 40% số bài đăng cam kết với Lens, nhưng chỉ có 9% tương tác thứ cấp từ các bình luận và mirror (thuật ngữ của Lens dành cho các bài re-post).

Orb

Là một ứng dụng dành cho thiết bị di động (mobile app) trên Lens, Orb chịu trách nhiệm một phần trong việc thúc đẩy mức độ tương tác tích cực trên các hồ sơ của Lens mặc dù số người dùng mới tham gia mạng lưới đã giảm trong tháng 12.

Dù bộ tính năng vẫn giống với các ứng dụng xã hội tiêu chuẩn, nhưng khả năng truy cập và tương tác với nội dung của Lens ngay trên thiết bị di động là một bước tiến lớn so với các ứng dụng hoàn toàn chạy trên trình duyệt. Kết quả là, Orb đã chứng kiến mức tăng trưởng hơn 20% trong hoạt động bình luận hàng tuần suốt bốn tuần qua. Điều này làm cho Orb trở thành nguồn nhận xét lớn thứ hai cho Lens với 31% tỷ lệ tương tác thứ cấp (mirror và nhận xét).

Ngoài ra, trong số ba front end lớn nhất của Lens, Orb có tỷ lệ tương tác thứ cấp cao nhất so với các bài đăng ban đầu cho thấy sở thích của người dùng trong việc sử dụng mobile app để tương tác với nội dung Lens. 

Những bước tiến trong tương lai

Vì người dùng và dữ liệu có thể di động trên các front end DeSoc như Lens, nên sự cạnh tranh ở layer front-end được khuếch trương, thể hiện rõ qua tỷ lệ tương tác thứ cấp hàng tuần giảm 30% trong 4 tuần đối với top front end -  Lenster. Sự suy giảm phần lớn là do sự xuất hiện của các front end di động cạnh tranh hơn như Orb và Phaver. Cụ thể, Phaver có mô hình điểm duy nhất (unique points model) (dưới dạng token tương lai) để tiếp tục thúc đẩy việc sử dụng.

Từ những kết quả này, có ba xu hướng phổ biến và dự kiến sẽ tiếp tục trong lĩnh vực front-end DeSoc:

• Chuyển sang dùng thiết bị di động: Người dùng DeSoc sẽ tiếp tục di chuyển sang các front-end di động. Tuy nhiên, việc có được những người dùng này từ các nền tảng Web2 sẽ khó khăn nếu các tính năng có nguồn gốc từ tiền mã hóa bị các chủ sở hữu App Store cắt giảm. Đây vẫn là một trong những thách thức lớn nhất mà DeSoc phải đối mặt: các front end có thể đến tay người dùng (mobile) với cả các tính năng khác biệt có nguồn gốc từ tiền mã hóa và vẫn tuân thủ các yêu cầu của Apple không?

• Cạnh tranh gia tăng: Orb đã tăng từ gần 5% tỷ lệ bình luận và mirror trên Lens vào giữa tháng 10 lên hơn 31% bằng cách giới thiệu front end iOS. Khi các nhà phát triển DeSoc tiếp tục phát triển từ các công cụ và tài nguyên giáo dục phong phú, sự cạnh tranh ở bộ tính năng sẽ tiếp tục tăng. Mong đợi những thay đổi đột biến về tỷ lệ tương tác và người dùng trên các front end DeSoc khi không gian này tiếp tục phát triển từ giai đoạn sơ khai.

• Tokenomic để giữ chân người dùng: Với sự cạnh tranh ngày càng tăng và nhu cầu kết hợp các tính năng có nguồn gốc từ tiền mã hóa, các front end DeSoc sẽ tiếp tục thử nghiệm các cơ chế token mới để thưởng cho người dùng. Phaver là một minh chứng, với mục tiêu cuối cùng sẽ là dần khóa người dùng theo thời gian.Tuy nhiên, việc thiết kế các cơ chế này theo cách bền vững (không giống như mô hình trò chơi Chơi để kiếm tiền/ Play-to-Earn game) sẽ là thách thức và rủi ro chính đối với các nhà đầu tư vào DeSoc.

Việc tập trung nhiều hơn vào người dùng di động (mobile user) và token thử nghiệm sẽ mở ra rất nhiều cơ sở người dùng khả định và tăng tỷ lệ chuyển đổi người dùng cho các front-end DeSoc.

Tuy nhiên, trước khi đạt đến thành công, các ứng dụng cần điều hướng các tính năng dựa trên token một cách an toàn thông qua các chính sách của Apple App Store — đây không phải là một việc dễ dàng. Các chính sách của App Store và tính bền vững của token sẽ là hai rủi ro chính và là lĩnh vực cần theo dõi trong các front end DeSoc đối với các nhà đầu tư cũng như các người dùng.