“Lòng tin khai mở những cơ hội mới mà ta không thể nào tưởng tượng được.” - Robert C. Solomon

 

Xây dựng Mạng lưới tín nhiệm (Trust Network)

Niềm tin là cốt lõi của thương mại, cộng đồng và hạnh phúc. Trong quá trình lịch sử loài người, niềm tin đã dần thay đổi hình thức của nó, từ lời hứa miệng của một người cho đến sự cam kết trên hối phiếu, kế tiếp là văn bản pháp lý và chuyển sang công nghệ vào thế kỷ 21.

Trong thập kỷ trước, blockchain đã tạo ra các hệ thống “trustless”, nơi các cá nhân không cần tin tưởng bất kỳ ai ngoại trừ phần mềm để xác minh giao dịch. Blockchain không chỉ mang lại niềm tin cho người dùng thông qua chia sẻ quyền truy cập thông tin phi tập trung mà còn thay đổi tương lai của hệ sinh thái tín nhiệm.

Tuy nhiên, đa số giao thức blockchain gặp nhiều vấn đề trong mạng lưới tín nhiệm của chúng. Nguồn xác minh phân mảnh tốn nhiều thời gian, chi phí và đôi khi có thể khiến dữ liệu gặp rủi ro. Đồng thời, chủ sở hữu dữ liệu thường không có toàn quyền kiểm soát dữ liệu của mình. Ngoài công nghệ, còn tồn tại các vấn đề về kiểm duyệt nội dung, cộng tác và trao đổi dữ liệu.

Với việc ra mắt mạng chính Ontology vào tháng 6 năm 2018, đội ngũ cũng đang xây dựng cơ sở hạ tầng cho mạng lưới tín nhiệm ngang hàng (peer-to-peer) với khả năng xác minh phi tập trung, cho phép người dùng có toàn quyền kiểm soát dữ liệu của họ cho các trường hợp sử dụng trong thế giới thực.

Trong khi các nền kinh tế truyền thống dựa vào các bên cung cấp dịch vụ thứ ba để tạo điều kiện tin cậy thì Ontology cho phép sự tin cậy phi tập trung nhằm mục đích tích hợp blockchain và các lĩnh vực kinh doanh khác nhau thông qua quan hệ đối tác để cung cấp các dịch vụ phân tán bao gồm: phân tán cộng đồng, nhận dạng dữ liệu và trao đổi dữ liệu cũng như tín dụng giữa các ngành.

Thuật toán đồng thuận

Hợp đồng thông minh quản lý đồng thuận của Ontology thường xuyên cập nhật danh sách các node đồng thuận và các tham số cấu hình thuật toán VBFT. Thuật toán đồng thuận VBFT kết hợp PoS (Proof of Stake), VRF (Chức năng xác minh ngẫu nhiên) và BFT (Hệ thống chịu lỗi Byzantine).

Sự kết hợp này tạo thành cốt lõi của OCE (Công cụ đồng thuận Ontology). Trong khi PoS đưa ra gói khuyến khích kinh tế để các node đồng thuận duy trì tính trung thực và hoạt động trong các quy tắc của mạng thì VRF đảm bảo tính ngẫu nhiên và công bằng của việc tạo ra thế hệ tập hợp dữ liệu đồng thuận, còn BFT cung cấp phản hồi đồng thuận thường xuyên về trạng thái hiện tại của blockchain và đảm bảo rằng trạng thái cuối cùng có thể đạt được một cách nhanh chóng. Ontology tự hào về việc thực hiện các cam kết block trong vòng chưa đầy một giây.

Thuật toán VBFT có nhiều ưu điểm. Do tính ngẫu nhiên của VRF, việc dự đoán node là rất khó, do đó nó cung cấp khả năng chống lại những cuộc tấn công vào các thuật toán đồng thuận. Giống như bất kỳ mạng công cộng nào khác, Ontology cũng phải đối mặt với khả năng bị lỗi mạng, các cuộc tấn công độc hại và nguy cơ giả mạo khi mạng lưới bị cô lập. Tuy nhiên, do thứ tự ưu tiên node của VRF, các cuộc tấn công này rất khó để duy trì một đợt phân nhánh độc hại. Trong trường hợp bị tấn công mạng, hợp đồng quản lý đồng thuận cũng hỗ trợ cập nhật bắt buộc cho node thông qua bỏ phiếu dựa trên cổ phần.

Token và quản trị

Ontology có mô hình token kép. Token đầu tiên, ONT, được sử dụng làm staking token cho mạng Ontology. Token thứ hai, ONG, được sử dụng làm phí gas trên mạng này.

Trong khi ONG được phân phối dưới dạng doanh thu cho các địa chỉ ví ONT thông qua airdrop thì chi phí thời gian staking ONT và chi phí vận hành của các node được coi là chi phí đầu vào. Điều này cho phép Ontology hoạt động trên mô hình thưởng/cho thuê. Chủ sở hữu ONT cho thuê ONT của mình đến các nhiệm vụ khác nhau do mạng lưới giao và được thưởng bằng ONG.

Không giống như các thuật toán đồng thuận khác dựa trên PoS chỉ sử dụng một token duy nhất cho quản trị và tiện ích, mô hình token kép này làm giảm sự biến động giá trị tài sản gốc đối với phí gas.

Mô hình token kép của Ontology chia đều thu nhập staking giữa các mạng đồng thuận và mạng không đồng thuận. Mạng đồng thuận PoS yêu cầu staking ONT để nhận ONG dựa trên tỷ lệ cổ phần. Để ngăn chặn sự thông đồng giữa các staker, hệ thống đồng thuận Triones sẽ tự động điều chỉnh kích cỡ mạng của ứng viên tham gia theo chi phí node và quy mô công việc trên chuỗi.

Mạng của ứng viên bao gồm các node tham gia đồng thuận phải đáp ứng các yêu cầu về hiệu suất. Chi phí node bao gồm chi phí phần cứng và chi phí cơ hội của việc từ bỏ staking thanh khoản ONT. Quy mô công việc đề cập đến hoạt động thương mại on-chain bao gồm phát triển kinh doanh trên blockchain Ontology.

Quy mô staking càng lớn thì càng làm giảm doanh thu trên mỗi node và buộc các staking node phải giảm cổ phần của họ hoặc chia staking node đơn lẻ thành các trình xác thực multi-node, điều này mang lại sự công bằng trong việc khuyến khích phân tán và mang lại cơ hội bình đẳng cho những người tham gia có quy mô cổ phần khác nhau.

Mạng lưới Ontology

Hệ thống sổ cái phân tán blockchain Ontology (distributed ledger system - DLT), gồm có Sổ cái cốt lõi (Core Ledger), hệ thống hợp đồng thông minh và hệ thống bảo mật. Sổ cái phân tán tạo điều kiện thuận lợi cho sự đồng thuận, bảo vệ dữ liệu, lưu trữ dữ liệu và cơ cấu cho các ứng dụng hợp đồng thông minh.

Kiến trúc tách rời của DLT Ontology có thể hỗ trợ các blockchain, non-blockchain và các hệ thống thông tin truyền thống khác. Vì lý do này, Ontology còn được gọi là “Ontology Chain Group” hoặc “Ontology Chain Network”, mục đích hoạt động như một tầng tương tác giữa các blockchain.

Tầng ứng dụng (application layer) cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng bằng cách sử dụng bộ công cụ nhận dạng phi tập trung của Ontology. Tầng ứng dụng này được quản trị bởi một loạt các tiêu chuẩn giao thức được phân thành nhóm dưới sự bảo trợ của giao thức Nhận dạng Ontology (Ontology Identity Protocol). Giao thức gồm một cơ cấu phân tán đáng tin cậy là tầng logic cốt lõi, cung cấp các dịch vụ liên quan đến xác minh danh tính, chứng nhận và ủy quyền.

Viên ngọc quý của Ontology là cơ cấu Nhận dạng phi tập trung (Decentralized Identity - DID), còn được gọi là ONT ID. Nó dựa trên nhận dạng phi tập trung W3C, là một giao thức DID mở, kết nối tất cả các đối tượng bao gồm con người, dữ liệu, dịch vụ và thiết bị (IoT) thông qua một hệ thống danh tiếng. Giao thức cho phép người dùng tự chủ trong việc quản lý và cho phép chia sẻ dữ liệu trong các ứng dụng mà họ lựa chọn. Điều này cũng giúp người dùng có thể đăng nhập ngay lập tức vào bất kỳ ứng dụng nào được tích hợp với giao thức ONT ID.

DID cũng có thể được sử dụng trên một loạt các ứng dụng DeFi phổ biến, EVM và các máy ảo khác. Sự ra mắt gần đây của ‘Ontology Mercury’, một cơ cấu giao tiếp ngang hàng dựa trên DID sẽ bổ sung hỗ trợ cho các thông báo liên quan đến thông tin xác thực có thể xác minh cũng như hỗ trợ định tuyến và bảo mật thông báo.

Cơ cấu ONT ID cũng bao gồm OScore. Giao thức OScore là một nơi chấm điểm on-chain độc lập, nó được tạo bằng cách sử dụng dữ liệu on-chain bao gồm ONT ID của người dùng, các cam kết, tài sản và thông tin đăng nhập. OScore chỉ có thể truy cập dữ liệu của người dùng được lưu trữ on-chain, họ tôn trọng quyền riêng tư và ẩn danh của người dùng. OScore của một đối tượng tăng hoặc giảm khi người dùng thêm nhiều dữ liệu hơn vào mạng phi tập trung.

Người dùng có OScore cao hơn sẽ kiếm được lãi suất cho vay tốt hơn trên các nền tảng như Wing Finance hoặc nền tảng DeFi dựa trên tín dụng của Ontology. Wing Finance gần đây đã bắt đầu thu hút nhờ vào uy tín cho các khoản vay dưới thế chấp.

Tổng giá trị khóa (TVL) trong Wing Finance đạt đỉnh vào tháng 5 năm nay đạt 400 triệu USD, tuy nhiên, nó vẫn còn một chặng đường dài phía trước khi so sánh với các nền tảng cho vay DeFi khác.

Các cơ cấu ONT ID cũng bao gồm cơ cấu giao dịch dữ liệu phi tập trung (decentralized data transaction framework - DDXF). DDXF cung cấp các giao dịch phi tập trung tài sản kỹ thuật số bằng cách sử dụng kết hợp các mẫu hợp đồng thông minh, mô-đun giao dịch và mô-đun mật mã. Điều này cung cấp nền tảng cho sự phát triển của một giao thức trao đổi dữ liệu mà nhóm đang trong quá trình phát triển để xây dựng thị trường dữ liệu của riêng mình.

ONTO là ví cross-chain phi tập trung của Ontology hỗ trợ nhiều loại tài sản kỹ thuật số và dapp trên một số blockchain bao gồm Ontology, Ethereum, Binance Smart Chain, Polkadot, ..vv. Người dùng cũng có thể quản lý Oscore trong ví ONTO của họ, lấy dữ liệu đầu vào từ hoạt động on-chain và tài sản mà người dùng giữ trong ví.

Điều tách biệt ONTO với các ví cross-chain khác là chức năng nhận dạng mà nó có được từ ONT ID. Các tính năng nhận dạng kỹ thuật số cho phép dễ dàng chuyển đổi giữa các thiết bị và nền tảng khác nhau, cho phép tạo và quản lý tài sản kỹ thuật số bằng một cú nhấp chuột trên nhiều chain công khai.

Nhóm Ontology đã tích hợp cross-chain EVM với Ethereum và các giải pháp layer 2 để cung cấp nền tảng chain công khai toàn diện hơn. Ngoài Native VM, NeoVM và WasmVM, nhóm đã phát triển Máy ảo Ontology Ethereum (EVM). Điều này sẽ giúp tăng khả năng tương tác liền mạch giữa Ontology và Ethereum cho các nhà phát triển Dapp.

Tính năng nâng cao của EVM cũng bao gồm hệ thống tài khoản Ethereum, các loại giao dịch Ethereum và các API Web 3. EVM của Ontology sẽ sử dụng ONG làm gas, dẫn đến phí giao dịch thấp hơn so với Gwei.

Trong khi Ontology Multi-VM sẽ cung cấp một loạt các trường hợp sử dụng và kết hợp nhiều tính năng giao dịch on-chain hơn trong tương lai, các giải pháp Layer-2 của Ontology sẽ hỗ trợ khả năng mở rộng off-chain với tỷ lệ thấp hơn, do đó mở rộng phạm vi tiếp cận của nó với dữ liệu thế giới thực sẽ đóng vai trò như một block xây dựng thị trường dữ liệu đầy tham vọng của Ontology.

Bản nâng cấp của Aristotle vẫn đang được phát triển cùng với khả năng tương thích cross-chain, Wasm-JIT, Multi-VM và công nghệ nhận dạng dữ liệu phân tán, Ontology Layer 2 sẽ nhằm mục đích cạnh tranh với các giải pháp Layer-2 khác. Bản nâng cấp này cũng sẽ cung cấp một cách tiếp cận tương tác hơn để triển khai hợp đồng thông minh với chi phí thấp và hiệu quả cao hơn, được kích hoạt bởi các tính năng như vận hành nhiều máy ảo trên cùng một phần cứng, chi phí lưu trữ thấp và hỗ trợ đa ngôn ngữ.

Năm qua, nhóm đã bận rộn với việc xây dựng các sản phẩm cốt lõi của mình, năm nay trọng tâm là xây dựng trải nghiệm bằng cách tối ưu hóa việc tích hợp sản phẩm chuyên sâu hơn trên các blockchain khác nhau và thu hút nhiều người dùng hơn.

Bao gồm:

• Tích hợp các tính năng DID trên nhiều blockchain công khai.
• Tích hợp nhiều nền tảng DeFi hơn vào hệ thống chấm điểm danh tiếng Oscore.
• Tích hợp chuyên sâu riêng cho DEX và dapps bằng ví ONTO.
• Ra mắt nhiều nhóm sản phẩm hơn và tích hợp Wing Finance trên các blockchain khác.

Cho đến nay, Wing Finance đã ra mắt bốn pool bao gồm “Inclusive Pool” dựa trên tín dụng và “Any Pool” giúp cho khả năng liên kết tài sản trong thế giới thực và thế giới tiền mã hóa.

SAGA – Thị trường dữ liệu đầy tham vọng

Giao thức SAGA của Ontology, một thị trường dữ liệu phi tập trung, đã được giới thiệu vào năm ngoái trong sự kiện Consensus vào tháng 5. Thị trường SAGA cho phép chuyển và lưu trữ dữ liệu cá nhân theo cách phi tập trung.

Ngoài ra, thị trường tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua và bán dữ liệu, bao gồm xác thực, định giá dữ liệu, quyền riêng tư và chia sẻ lợi nhuận. Ontology có kế hoạch tích hợp blockchain cho các trường hợp sử dụng thực tế, do đó thu hút nhiều đối tác và người dùng hơn vào thị trường của họ.

Mặc dù lúc đầu Ontology có vẻ rất rời rạc, nhưng một khi tất cả các sản phẩm được ghép lại với nhau, bức tranh lớn sẽ hiện ra. Thị trường dữ liệu được hỗ trợ bởi các giải pháp nhận dạng phi tập trung, quyền riêng tư, quyền tự chủ của dữ liệu và khả năng tương tác cross-chain.

Cạnh tranh và rủi ro

Tính đến thời điểm hiện tại, hơn bảy dự án blockchain đã bắt đầu sử dụng giải pháp Ontology DID và khách hàng ngày càng tăng lên. Các dự án khác như Civic, Transmute, Spruce Systems, Inc. và Secure Key cũng cung cấp các giải pháp DID nhưng không có dự án nào có nhiều khách hàng dựa trên blockchain như Ontology. Ngoài ra, điểm tín dụng dựa trên uy tín của Ontology được cung cấp bởi Oscore và ONT ID cũng được đề cao bởi ONTO - ví cross-chain của Ontology.

Trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều sự chú ý vào nền kinh tế dữ liệu. Ocean Protocol đã chiếm một phần trong thị trường dữ liệu phi tập trung và các dự án khác như Big Data Protocol, Streamr và Boson Protocol cũng đang đặt cược lớn vào việc sử dụng thị trường dữ liệu trong phạm vi rộng hơn của họ. Thị trường dữ liệu của Ocean Protocol là cơ sở cho kho dữ liệu của Big Data Protocol và Data Room; Boson Protocol có kế hoạch tạo ra thương mại điện tử phi tập trung được cung cấp bởi NFT và sau này sẽ có thị trường dữ liệu với các tính năng tự chủ được đề xuất.

Ngoài giao thức SAGA của Ontology, các dự án này có thể tạo thương mại điện tử cho dữ liệu dựa trên Web 3. Các tính năng chính của Ontology như DID, DXF và cross-chain EVM có thể đóng vai trò như một tầng ứng dụng cho người dùng.

So với Ethereum, Binance Smart Chain hoặc hệ sinh thái Polygon, nơi có hơn hàng trăm dự án đang xây dựng thì hệ sinh thái Ontology chưa đạt mức độ phổ biến như vậy. Mặc dù Ontology tự hào có 150 dapp nhưng chỉ một hoặc hai dapp có số liệu người dùng đáng kể.

Kết luận

Ontology đang cố gắng xây dựng một nền tảng với nhiều công cụ và giao thức khác nhau, tất cả đều nhằm mục đích xây dựng một hệ thống sinh thái phi tập trung dựa trên sự uy tín.

DLT ban đầu tập trung vào Nhận dạng phi tập trung đồng thời xây dựng các giải pháp xung quanh việc chấm điểm tín dụng và thị trường dữ liệu. Mặc dù có sự cạnh tranh mạnh mẽ trong thị trường dữ liệu và oracle nhưng thị trường này rất lớn và các ứng dụng hiện có của Ontology trong giải pháp nhận dạng có thể giúp nó thâm nhập vào các thị trường này.

Ontology chủ yếu tập trung vào việc xây dựng nhiều sản phẩm cùng một lúc thay vì chỉ tập trung vào một thị trường. Có thể chiến lược này sẽ mang lại thành công hoặc họ sẽ không chiếm được thị phần lớn ở bất kỳ lĩnh vực nào trong số này. Chỉ có thời gian mới trả lời được liệu chiến lược của Ontology có thành công hay không.

Bài viết được Hồng Mai thuộc FXCE crypto biên tập từ “Ontology: Layer 1 Trust Network for Decentralized Identity and Data” của El Soñador, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.