Tiêu điểm chính

• Các NFT ban đầu phục vụ một chức năng tương tự như hàng hóa xa xỉ trong thế giới vật chất do khả năng mang lại sự thỏa mãn tâm lý bên cạnh tiện ích thực tế.
• Các NFT dẫn đầu thị trường với mức giá cực cao cung cấp các điểm tham chiếu cho giá trị của các NFT cấp thấp hơn.
• Các dự án NFT đã thành lập sẽ cần phải cẩn thận để không làm giảm giá trị của chính mình bằng cách cố gắng tiếp cận nhiều đối tượng mới.

Đề xuất giá trị lâu dài cho NFTs là điều hiển nhiên: quyền sở hữu có thể xác minh được đối với hàng hóa kỹ thuật số duy nhất sẽ phá vỡ nghiêm trọng hầu hết mọi ngành công nghiệp trong những thập kỷ tới. Không khó để tưởng tượng một thế giới nơi các NFT làm nền tảng cho các hệ thống bán vé, giấy tờ nhà, phân phối âm nhạc, và các cấu trúc nhận dạng.

Tuy nhiên, kể từ khi các NFT lần đầu tiên xâm nhập vào văn hóa chính thống vào đầu năm 2021, giá trị tức thời của chúng đã phải đối mặt với sự giám sát cả trong cộng đồng crypto và khu vực công cộng rộng lớn hơn.

Những người hoài nghi cho rằng sự tăng trưởng này chỉ do đầu cơ thúc đẩy – ảnh đại diện (PFPs) và các tác phẩm nghệ thuật có một không hai không phải là đặt cược vào cơ sở hạ tầng của các hệ thống kinh tế thay thế; chúng chỉ là những kế hoạch làm giàu nhanh chóng hoặc những chiến lược lật kèo rẻ tiền. 

Những người ủng hộ phản đối rằng mặc dù đầu cơ có thể ảnh hưởng đến thị trường, nhưng đó không phải là lý do duy nhất khiến việc áp dụng NFT tiếp tục tăng với tốc độ cấp số nhân.

Có một lập luận được đưa ra rằng NFTs phục vụ một chức năng tâm lý cho chủ sở hữu của chúng giống như vai trò của hàng hóa xa xỉ trong thế giới vật chất. Bằng cách khám phá các đặc điểm của hàng hóa xa xỉ, chúng ta có thể thiết lập một framework mới để hiểu rõ hơn về cách giá trị được tạo ra trong thị trường NFT.

Đặc điểm của hàng hóa xa xỉ và ứng dụng của chúng đối với NFT ban đầu

Chức năng và thành phần

Hàng hóa xa xỉ không phải là một lĩnh vực độc lập của một nền kinh tế. Thay vào đó, hàng hoá xa xỉ, có thể được hiểu rõ hơn, là một lĩnh vực tồn tại trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Trong các ngành công nghiệp này, việc phân biệt hàng hóa xa xỉ với hàng hoá bình thường là một nỗ lực khá chủ quan do các chức năng bất thường của hàng hoá xa xỉ.

Không giống như hàng hoá kinh tế thông thường được mua để thoả mãn nhu cầu thực tế cơ bản, hàng hóa xa xỉ được mua chủ yếu để thỏa mãn nhu cầu tâm lý của chủ sở hữu về quyền thuộc về xã hội hoặc lòng tự trọng. 

Ví dụ, một chiếc ô tô tiêu chuẩn đáp ứng nhu cầu vận chuyển tương tự như một chiếc ô tô hạng sang, nhưng chỉ chiếc ô tô hạng sang mới có thể chứng nhận địa vị xã hội cao hơn cho chủ nhân của nó. Hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow có thể được điều chỉnh để minh họa sự khác biệt về chức năng giữa hàng hóa thông thường và hàng hoá xa xỉ.

Là hàng hóa kỹ thuật số độc đáo, NFTs có thể hoạt động giống như hàng hóa vật chất, đáp ứng cả nhu cầu thực tế và tâm lý.

Trong khi các trường hợp sử dụng thực tế của chúng vẫn đang được phát triển, các chức năng tâm lý của NFTs đã được hiển thị đầy đủ. NFTs cung cấp cho chủ sở hữu của họ cảm giác thuộc về xã hội trong các cộng đồng trực tuyến và đáp ứng nhu cầu về sự tôn trọng khi chủ sở hữu hiển thị dưới dạng biểu tượng trạng thái trên các bài đăng trên truyền thông xã hội hoặc trong thế giới vật chất.

Theo cố Danielle Allérès, hàng hóa xa xỉ có thể được chia thành ba cấp độ riêng biệt: không thể tiếp cận, trung gian và dễ tiếp cận. Nói chung, hàng hóa xa xỉ không thể tiếp cận là đắt nhất hoặc khan hiếm nhất và đỉnh cao nhất là điểm khởi đầu để người tiêu dùng xác định giá trị của các tầng trung gian và dễ tiếp cận.

Chức năng tâm lý của NFTs tạo ra một hệ thống phân cấp tương tự như dựa trên giá trị tương đối. Bộ sưu tập các NFTs và PFPs là những ví dụ rõ ràng về mối quan hệ này. Thông thường, các nhà sưu tập sẽ mua vào các cấp thấp hơn của các danh mục này và giao dịch với mục tiêu là chuyển lên các tầng không thể tiếp cận.

Mua vào cấp không thể tiếp cận được có thể không hợp lý, nhưng người mua có thể biện minh cho khoản đầu tư của họ là bởi do lợi ích tâm lý cuối cùng của sự thuộc về xã hội hoặc lòng tự trọng được tăng lên.

Giá bán

Hàng hóa kinh tế thông thường bắt nguồn từ giá cả chức năng của chúng; nghĩa là giá của chúng được quy định bởi nhu cầu của thị trường đối với các mục đích sử dụng thực tế. Điều này làm cho nhu cầu về một hàng hóa thông thường tăng lên khi giá của nó giảm và ngược lại.

Hàng hóa xa xỉ có mối quan hệ ngược chiều giữa chức năng và giá cả. Thay vì chức năng của hàng hóa quyết định giá của nó, giá của hàng hóa xa xỉ là thứ tạo ra chức năng tâm lý. Ví dụ, một chiếc đồng hồ 50.000 USD mang tính biểu tượng cung cấp một trạng thái cao cấp mà đồng hồ 10.000 USD không thể làm được. Cuối cùng, điều này tạo ra một đường cầu ngược đối với hàng hóa xa xỉ, nó tăng khi giá tăng và ngược lại.

Nguồn: WallStreetMojo

Hành vi giá cả nghịch lý của hàng hóa xa xỉ thậm chí còn rõ ràng hơn trên thị trường NFT. Không giống như thị trường hàng hoá xa xỉ truyền thống, NFTs tồn tại trong môi trường 24/7, luôn hoạt động ngay từ khi được hình thành. Kết hợp với bản chất không cần cấp phép của các blockchain cơ sở, điều này tạo ra một thị trường thứ cấp đang bùng nổ cho các NFT giao dịch gần như ngay lập tức.

Kết quả là đầu cơ giá không thể phân biệt được với hành vi giá phản xạ đặc trưng cho hàng hoá xa xỉ khi sự tăng giá sớm thu hút nhiều sự chú ý hơn từ thị trường. Chỉ khi thời gian trôi qua, chúng ta mới có thể bắt đầu tách nhu cầu thực tế khỏi đầu cơ.

Tại các thị trường lâu đời, chúng ta có thể cố gắng đo lường phí bảo hiểm tâm lý của một thương hiệu xa xỉ bằng cách so sánh hiệu suất của nó với chỉ số của các công ty tương tự sản xuất hàng hóa thực tế. Dưới đây là kết quả của tập đoàn hàng hiệu xa xỉ lớn nhất thế giới, Moët Hennessy Louis Vuitton (LVMH), so sánh với kết quả  của chỉ số Dow Jones US Apparel Rep Retail (DJUSRA) kể từ năm 2009 với S&P 500 đóng vai trò là điểm chuẩn cơ sở.

Sự tăng trưởng của LVMH phản ánh phí bảo hiểm cao cấp đáng kể hơn so với hàng hóa thông thường trong ngành may mặc trong bảy năm qua. Điều quan trọng cần lưu ý là kể từ khi LVMH xuất hiện trong lĩnh vực xa xỉ, các sản phẩm của nó tồn tại trong nhiều ngành khác nhau và việc so sánh không thể chỉ giới hạn trong ngành may mặc.

Trong khi chỉ số S&P 500 bao gồm nhiều công ty nằm ngoài phạm vi ảnh hưởng của LVMH, đóng vai trò như một tiêu chuẩn rất chung cho nhu cầu hàng hóa thông thường. Sự tăng trưởng nhất quán so với cả S&P và DJUSRA cho thấy sức mạnh của thương hiệu LVMH.

Do lịch sử ngắn gọn của nó, không có cách nào rõ ràng để tách phí bảo hiểm tâm lý của NFT khỏi tiện ích thực tế của nó. Ở mức tối thiểu, một giá trị của NFT có thể được đo lường so với nội dung gốc của mạng lưới để cung cấp một số liệu tương tự như giá trị của một thương hiệu sang trọng so với hiệu suất của S&P 500.

Kể từ khi ra mắt vào cuối tháng 4 năm 2021, Bored Ape Yacht Club (BAYC) đã gây bão trên thế giới. Mindshare lan truyền của nó cung cấp cho chúng ta một cơ hội được cho là tốt nhất để xem một dự án NFT như một thương hiệu xa xỉ chứ không phải là một công cụ cho sự đầu cơ. Bằng chứng là ở biểu đồ trên, sự tăng trưởng của BAYC so với ETH theo quỹ đạo tương tự như sự tăng trưởng của LVMH so với S&P 500.

Về mức tăng trưởng tuyệt đối, sự so sánh yếu hơn nhiều khi BAYC ghi nhận mức tăng 100 lần trong một năm so với mức tăng gấp 3 lần của LVMH trong hơn 13 năm. Sự phát triển nhanh chóng của BAYC có thể là do NFTs có nguồn gốc từ internet, nơi văn hóa lan truyền nhanh hơn thế giới thực. Ngoài ra, nó cũng có thể chỉ là do tính mới lạ và sự đầu cơ.

Số lượng

Hàng hóa xa xỉ cũng có giá trị từ số lượng hạn chế của chúng. Một phần lý do khiến cho những mặt hàng này được thèm muốn là do nguồn cung thường cố định hoặc bị hạn chế nghiêm trọng ở bất kỳ mức cầu nào. Mối liên hệ với NFTs rất rõ ràng – các bộ sưu tập thường được phát hành với số lượng hạn chế và bản chất cryptographic của chúng đảm bảo sự khan hiếm có thể định lượng được.

Thời gian

Sự nổi bật của các thị trường cổ điển chứng tỏ rằng giá trị của một món hàng xa xỉ có thể tăng lên theo tuổi đời. Ví dụ, một chiếc Rolls Royce của những năm 1920 có thể sẽ có giá cao hơn một chiếc khác của những năm 1980 trong cùng một tình trạng.

Bất kể lịch sử ngắn hạn của NFTs, hiện tượng này đã ảnh hưởng đến thị trường. Sự phổ biến của CryptoPunks chủ yếu do bộ sưu tập là một trong những bộ sưu tập NFT đầu tiên. Ngoài ra, những người chuyển tiền sớm trên các mạng lưới bên ngoài Ethereum thường là một trong những NFTs đắt nhất trong hệ sinh thái của họ.

Thời gian cũng đóng một vai trò quan trọng khi các thương hiệu xa xỉ cố tình giữ khách hàng của họ chờ đợi các bản phát hành mới. Việc trì hoãn này có tác dụng củng cố giá trị hàng hóa hiện có của họ cũng như tạo ra sự mong đợi đối với các sản phẩm mới. Chờ đợi càng lâu, giá trị thật càng được cảm nhận một cách sâu sắc.

Mặc dù các dự án NFT ngày nay không cố ý khiến khán giả của họ phải chờ đợi, nhưng chúng tạo ra một bầu không khí mong đợi khi đưa các lộ trình tiết lộ kế hoạch cho những phát triển trong tương lai.

Những mối đe doạ đối với giá trị xa xỉ

Làm giả

Hàng giả khét tiếng với việc tước bỏ giá trị khỏi lĩnh vực xa xỉ. Vì NFTs thừa hưởng tính bảo mật của blockchain, nên việc chứng minh NFT là hàng giả cũng dễ dàng như việc kiểm tra dữ liệu on-chain của nó. Như vậy, NFTs không phải đối mặt với bất kỳ áp lực tiêu cực nào từ hàng giả mà các mặt hàng xa xỉ thực tế phải đối mặt.

Mở rộng thương hiệu chất lượng kém 

Việc mở rộng thương hiệu chất lượng kém là ý tưởng cho rằng một thương hiệu xa xỉ đã có tên tuổi có thể bị hỏng giá trị nếu cung cấp cho các cấp thấp hơn của kim tự tháp sang trọng trong một nỗ lực nhằm tăng thị phần của mình.

Mặc dù cấp có thể tiếp cận có tổng thị trường có thể truy cập lớn nhất, giá trị tổng thể của nó nhạt đi so với cấp trung gian hoặc không thể tiếp cận do phí bảo hiểm quá cao được tạo ra bởi hàng hóa ở các cấp cao hơn. Vì giá trị của hàng hóa xa xỉ là tương đối, việc theo đuổi khách hàng cấp thấp hơn sẽ làm loãng giá trị cảm nhận độ sang trọng.

Mặc dù NFTs có thể vượt qua mối đe dọa hàng giả truyền thống, nhưng việc mở rộng thương hiệu chất lượng kém rất có thể được áp dụng cho ngành công nghiệp non trẻ này.

Các dự án thiết lập hiệu ứng mạng xã hội và tạo ra giá trị tâm lý sẽ cần phải cẩn thận để không làm loãng thương hiệu vì cố gắng thực hiện quá mức các chức năng thực tế hoặc cố gắng tiếp cận nhiều đối tượng hơn. Trong khi những mục tiêu này có thể hoàn thành tầm nhìn ban đầu của dự án gốc, chúng cũng có thể tạo nên bong bóng nhận thức về tính độc quyền và giá trị xã hội. Có lẽ Syndrome từ The Incredibles đã thể hiện điều đó tốt nhất:

Những suy nghĩ khác về NFTs 2022

Trong thế giới của Web2, hàng hóa kỹ thuật số như tệp và đăng ký phần mềm chủ yếu đáp ứng nhu cầu thực tế của người dùng internet. Khi thế giới chuyển sang Web3, các dự án NFT đã bắt đầu đáp ứng nhu cầu tâm lý của những người đầu tiên sử dụng theo cách tương tự như cách các thương hiệu cao cấp làm hài lòng khách hàng trong thế giới thực.

Có lẽ đã đến lúc NFTs thực hiện những lời hứa thiết thực, để chúng ta có thể có một loại hàng hóa kinh tế hoàn toàn mới.

Bài viết được Bùi Huỳnh Như Phương biên tập từ “Digital Luxury: Framing Early NFTs as Luxury Goods” của Chase Devens; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.

—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Ventures
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight | Tổng hợp airdrop | FXCE Pool Coin