Dynamic NFT hay còn được gọi là Living NFT, là việc sử dụng các smart contract để thay đổi NFT dựa trên các nguồn dữ liệu bên ngoài. Đây là cách các Dynamic NFT hoạt động.

Các token không thể thay thế hay NFT là tài sản kỹ thuật số đặc biệt tồn tại như một bản ghi (record) vĩnh viễn trên blockchain. Nhưng nếu cho rằng các NFT này tĩnh và không thay đổi thì cần phải xem xét lại. Trên thực tế, có nhiều loại living NFT. Hay còn được gọi là dynamic NFT là các token không thể thay thế có thể thay đổi và biến đổi theo thời gian, theo các tính năng có thể lập trình được mã hóa bởi các nhà phát triển.

Alexander Guy, Trưởng bộ phận Tiếp thị & Tăng trưởng tại Zerion, nói với Decrypt: “Một living NFT là sự năng động - trái ngược với một dự án profile picture (PFP) bình thường như CryptoPunks, vốn vẫn ở trạng thái tĩnh,” Alexander Guy cũng nói thêm “Các Living NFT cung cấp những cách thú vị để các holder liên kết hành vi và hành động của họ on chain — và IRL — với các NFT mà họ sưu tập được”.

Vậy dynamic NFT khác với NFT thông thường như thế nào? Nói một cách dễ hiểu, metadata của dynamic NFT có thể thay đổi dựa trên các điều kiện khác nhau. Các thay đổi này bao gồm qua thời gian (passage of time), khả năng tương tác với các NFT khác hay phổ biến hơn là khả năng tương tác với các dữ liệu bên ngoài, bao gồm thông tin được lấy từ các nguồn theo dõi dữ liệu trong thế giới thực, như thời tiết hay điểm số thể thao trong thời gian thực. 

Các living NFT thực hiện được tất cả những điều trên bằng cách sử dụng các smart contract để nhúng (embed) các yếu tố trên vào metadata của NFT. Ví dụ: chiếc mũ do PFP đội có thể thay đổi tùy theo thời tiết ở Pháp hoặc biểu hiện trên khuôn mặt của một ngôi sao thể thao có thể phụ thuộc vào kết quả của trận đấu gần đây nhất.

Nhà tuyển dụng của Guy, Zerion, giám đốc danh mục đầu tư của DeFi, đã ra mắt dynamic NFT của riêng mình bằng cách sử dụng “Zerion DNA”, thay đổi dựa trên dữ liệu được lấy từ các hành động on-chain trong ví web của Zerion. Guy chia sẻ: “Độ hiếm là một chức năng không thuộc các thuộc tính ngẫu nhiên, mà là các hành động thực sự được thực hiện bởi holder.”

Mặc dù mỗi living NFT của Zerion rất hiếm, nhưng công ty này chỉ là một trong số rất nhiều người dùng đã ra mắt các dynamic NFT.

NFT thay đổi

Một trong những NFT đầu tiên thay đổi trạng thái được tạo ra bởi nghệ sĩ kỹ thuật số (digital artist) Mike Winkelmann hay còn được biết đến là với tên gọi Beeple.

Vào cuối năm 2020, trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, Beeple đã tạo ra tác phẩm nghệ thuật NFT Crossroad, NFT này đã thay đổi vẻ ngoài dựa trên kết quả của cuộc bầu cử đó.

Nếu cựu tổng thống Donald Trump thua Joe Biden trong cuộc bầu cử, Beeple có thể điều chỉnh để NFT hiển thị hình ảnh động của một xác chết Trump phình to đang thối rữa trong công viên. Và nếu Trump thắng là đảm nhiệm nhiệm kỳ 2 thì NFT sẽ hiển thị vĩnh viễn một đoạn clip về Trump chạy qua một địa ngục theo phong cách Godzilla.

Tất nhiên, Biden đã đánh bại Trump, điều đó đã được phản ánh trong trạng thái hiện tại của NFT do Beeple tạo ra . Nhưng Beeple đã bán NFT của mình trước khi điều đó xảy ra; chiêu trò của anh ấy là mặc dù người mua không biết cuối cùng họ sẽ mua NFT nào, nhưng NFT sẽ hệ thống hóa một phần lịch sử mãi về sau. Một người mua rõ ràng đã được truyền cảm hứng; sau khi Beeple ban đầu bán Crossroad với giá 66,000 USD, sau đó NFT đó đã được bán lại với giá kỷ lục 6.6 triệu USD tại thời điểm bán.

Mặc dù sự kiện đó chắc chắn làm nhiều người sốc vào thời điểm đó, nhưng living NFT của Beeple chỉ gợi ý về khả năng có thể thay đổi trạng thái của NFT. Bằng cách sử dụng các smart contract có thể lập trình, các nhà phát triển có thể lập trình NFT để tự cập nhật dựa trên bất kỳ thứ gì nhà phát triển có đủ khả năng để viết code.

Tăng trưởng và tiến hóa

Organic Growth: Crystal Reef một dự án generative art (loại hình nghệ thuật sáng tạo mà những tác phẩm được tạo ra bởi các thuật toán do người nghệ sĩ viết ra) của Danil Krivoruchko, Michael Joo và Snark.art bao gồm 10,301 viên pha lê 3D được mint vào tháng 10 năm 2021. Theo thời gian, những viên pha lê này sẽ trở thành một tác phẩm nghệ thuật tập thể. Cuối cùng, các tinh thể sưu tập sẽ được chuyển hóa thành một tác phẩm điêu khắc vật lý, sau đó được vận chuyển khắp các viện bảo tàng và phòng trưng bày trên thế giới cho bất kỳ ai quan tâm.

Ý tưởng là các nghệ sĩ sáng tạo có thể mua một “seed crystal” riêng lẻ, mà vài ngày sau BFT biến thành một OG: Crystal đặc biệt. Viên pha lê này sẽ phản ánh chủ sở hữu: các thuật toán của smart contract sẽ tạo ra các contour của NFT dựa trên lịch sử và ID của mỗi ví — ví dụ: các CryptoPunk holder có thể thêm một hình dạng đặc biệt vào crystal của mình.

Trong ba tháng sau ngày mở bán đầu tiên, một thuật toán sẽ thêm các bit mới vào crystal bất cứ khi nào crystal được bán vào lần tiếp theo. Sau đó, crystal sẽ "lock" hình dạng để các nghệ sĩ có thể thêm vào tác phẩm điêu khắc. Các crystal có sinh lợi như Crossroad của Beeple hay không? Câu trả lời là không hẳn! Giá sàn của một crystal tính đến tháng 7 năm 2022 chỉ là 0.06 ETH (khoảng 100 USD). Nhưng nghệ thuật không phải chỉ đơn giản là tiền.

Điểm dữ liệu xã hội (Social data point)

Living NFT không cần phải live trong môi trường chân không, nơi thời gian trôi qua là yếu tố chính mà ngay cả dữ liệu từ cuộc sống thực của một cá nhân cũng có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi của NFT. Vào năm 2021, Playground Studio đã ra mắt một bộ sưu tập NFT cho LaMelo Ball là Tân binh NBA của năm (NBA Rookie of the Year) 2021 trên nền tảng NFT Galaxis.xyz.

NFTs sẽ tăng điểm số theo dữ liệu kết quả từ Chainlink Sports Data Feed. Một holder có thể chọn thu hoạch ‘Silver Moons’ mỗi khi cầu thủ Charlotte Hornets hỗ trợ làm tung lưới đối thủ, hoặc nhận ‘Blue Neptune’ bất cứ khi nào LaMelo cướp bóng từ đối thủ. Nếu các ngưỡng được đáp ứng một NFT avatar có thể biến đổi.

Guy cho biết, kiểu tiếp cận này cung cấp một cách mới để xử lý các bộ sưu tập kỹ thuật số. “Trong thế giới thực, nếu sưu tập thẻ bóng chày hoặc tác phẩm nghệ thuật, cách duy nhất để mở rộng bộ sưu tập là mua thêm. Các living NFT cung cấp khả năng tạo ra một bộ sưu tập phát triển theo thời gian. "

Sau sự khởi đầu của LaMelo, NBA đã theo tiến vào thế giới của dynamic NFT; vào năm 2022, liên đoàn ra mắt bộ sưu tập dynamic NFT của riêng liên đoàn có tên The Association. Mỗi NFT đại diện cho một player từ một trong 16 đội tham gia. Trong suốt vòng loại trực tiếp, NFT thay đổi diện mạo dựa trên hiệu suất của player, với các cú úp rổ (dunk) ném bóng, chặn (block), ghi ba điểm (three-pointer), bắt bóng bật bảng (rebound) hoặc hỗ trợ (assist) khiến hình ảnh player thay đổi, trong khi hiệu suất của đội ảnh hưởng đến nền và 'frame' của NFT.

Các living NFT của Pearpop ra mắt vào năm 2022 với sự hỗ trợ từ người sáng lập Reddit, Alexis Ohanian và tỷ phú Mark Cuban cho phép người sáng tạo (creator) mint NFT cho các bài đăng trên mạng xã hội của mình. Các NFT này, live trên Solana, rất dynamic vì các NFT tăng thứ hạng nếu bài đăng lan truyền rộng rãi, lấy dữ liệu từ web2 metadata, chẳng hạn như số nhận xét, lượt chia sẻ và lượt thích. Với mỗi cấp độ (bạc, vàng và bạch kim) khác nhau giúp holder được hưởng các lợi ích khác nhau chẳng hạn như tham gia các kênh Discord riêng tư.

Trong cả hai trường hợp, yếu tố “living” không chỉ là bản thân NFT mà còn là đối tượng mà NFT thu thập dữ liệu, cho dù đó là một ngôi sao NBA hay một bài đăng trên mạng xã hội của một blogger.

Xét về giá trị của các living NFT trong mối quan hệ với cộng đồng, Guy cho biết "Các nhà phát triển và DAO có thể tận dụng sự đổi mới này để tạo ra các cộng đồng được kiểm soát, các đặc quyền cực kỳ độc quyền và cơ hội chơi trò chơi độc đáo."

Tương lai của living NFT dường như gắn bó chặt chẽ với tương lai của nguồn thu thập dữ liệu. Tất nhiên, điều đó cũng tạo ra một điểm thất bại tiềm tàng, nếu datapoint của một living NFT thất bại thì ... NFT sẽ chết.