Các ứng dụng phi tập trung, hay còn gọi là dapp, là một cách xây dựng ứng dụng hoàn toàn mới: sử dụng blockchain để loại bỏ những bên trung gian tập trung.

Đã đến lúc loại bỏ bên trung gian. Tại sao phải trả tiền để một công ty cung cấp dịch vụ đi chung xe khi bạn có thể sử dụng một ứng dụng kết nối bạn với những người đi xe và không mất phí? Đó là lời hứa được đưa ra các dapp - các ứng dụng phi tập trung.

Sau đây, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn tổng quan về khái niệm của dapp, cách chúng hoạt động và một số thách thức mà các loại ứng dụng mới này phải đối mặt.

Dapp (ứng dụng phi tập trung) là gì?

Dapp là ứng dụng phi tập trung. Chúng giống như các ứng dụng bình thường và cung cấp các chức năng tương tự, nhưng điểm khác biệt chính là các dapp được chạy trên mạng ngang hàng (peer-to-peer network) chẳng hạn như blockchain, sử dụng các hợp đồng thông minh.

Vì các dapp có tính phi tập trung nên chúng không thể bị kiểm soát bởi một cá nhân hoặc tổ chức duy nhất nào. Dapp cũng thường có các tính năng sau:

• 🖧 Có mã nguồn mở và tự hoạt động mà không có tổ chức nào kiểm soát.

• 🔍 Dữ liệu và hồ sơ của dapp phải được công khai.

•  🟡 Phải sử dụng token cryptographic để giúp giữ cho mạng lưới an toàn.

Mặc dù nhiều người trong cộng đồng blockchain và crypto nghĩ rằng điều này nên được duy trì; nhưng khi ngành công nghiệp này đã trưởng thành thì xuất hiện những dapp sử dụng một vài, kết hợp hoặc không sử dụng bất kỳ tính năng nào ở trên.  Tìm hiểu thêm về điều này ở bên dưới.

Những lợi ích của dapp là gì?

Dapp có một số khía cạnh thú vị:

• Chống kiểm duyệt - Không có điểm thất bại duy nhất (Single point of failure) nào, chính phủ hoặc các cá nhân có quyền lực rất khó có thể kiểm soát mạng lưới.

• Không có thời gian chết - Việc dựa vào hệ thống ngang hàng đảm bảo rằng các dapp tiếp tục hoạt động ngay cả khi các máy tính riêng lẻ hoặc các phần của mạng gặp sự cố.

• Dựa trên blockchain - vì các dapp được tạo thành từ các hợp đồng thông minh nên các ứng dụng này có thể dễ dàng tích hợp tiền mã hóa vào các chức năng cơ bản của Dapp.

• Mã nguồn mở - Điều này khuyến khích sự phát triển rộng rãi của hệ sinh thái dapp cho phép các nhà phát triển xây dựng các dapp tốt hơn với các chức năng hữu ích hoặc thú vị hơn.

Bạn có biết?

Dapp là ứng dụng phi tập trung. Chúng giống như các ứng dụng bình thường và cung cấp các chức năng tương tự, nhưng điểm khác biệt chính là chúng được chạy trên mạng ngang hàng, chẳng hạn như blockchain.

Những điểm yếu của dapps là gì?

Mặc dù Dapps hứa hẹn sẽ khắc phục rất nhiều vấn đề chính mà các ứng dụng thông thường đang phải đối mặt, nhưng chúng cũng có nhược điểm của mình.

• Hack - Việc nhiều dapp khởi được chạy trên các hợp đồng thông minh mã nguồn mở đã tạo cơ hội hiếm hoi cho các tin tặc thăm dò để tìm ra những điểm yếu trong các mạng. Điều này đã dẫn đến một loạt các vụ hack trên các dapp phổ biến.

• Khả năng sử dụng - Rất nhiều dapp có giao diện người dùng không thân thiện, điều này khiến nhiều người dùng không muốn sử dụng — bạn có thể đọc tất cả các đánh giá của chúng tôi về các dịch vụ này trên trang đánh giá của chúng tôi. Tuy nhiên chúng tôi cũng tin rằng vấn đề này đang được cải thiện theo thời gian.

• Người dùng - Giống như nhiều ứng dụng trong Web 2.0, dapp càng có nhiều người dùng thì mạng cung cấp các dịch vụ dapp càng hoạt động hiệu quả. Điều này thường được gọi là hiệu ứng mạng. Các dapp sẽ gặp khó khăn khi số lượng người dùng thấp, điều này có thể khiến chúng  ít tính tương tác hơn. Điều này cũng có thể làm cho các dapp kém an toàn hơn, vì bảo mật của Dapp thường dựa vào số lượng người dùng mà ứng dụng có.

Các dapp nào hiện đang tồn tại?

Tốt hơn là hãy bắt đầu với Dappradar - một trang web giúp liệt kê hàng nghìn dapp được xây dựng trên các mạng lưới bao gồm Ethereum, BNB Chain và Polygon

Một trong số các dapp phổ biến nhất hiện nay là các ứng dụng (DeFi) chẳng hạn như sàn giao dịch phi tập trung hay còn gọi là DEX. Các ứng dụng này cho phép mọi người hoán đổi một loại tiền mã hóa này với một loại tiền mã hóa khác mà không cần đến một gatekeeper (người bảo mật) tập trung như trên các sàn giao dịch như Binance và Coinbase.

Hãy phân tích thêm các dapp phổ biến nhất dưới đây.

Các dapp trên Ethereum

Nhiều dapp hàng đầu được xây dựng trên Ethereum - một blockchain hợp đồng thông minh. Danh sách này bao gồm:

• 🦄 Uniswap - một sàn giao dịch phi tập trung cho phép người dùng hoán đổi token ngang hàng thay vì thông qua một trung gian tập trung.

• 💰 Compound - giao thức cho vay DeFi.

• 🎰 PoolTogether - xổ số tiền mã hóa "không thua lỗ".

• 🎧 Audius - nền tảng phát trực tuyến âm nhạc phi tập trung

• 🎮 Decentraland - nền tảng metaverse mà trong đó người dùng có thể tương tác với tư cách là hình đại diện và mua NFT đại diện cho các vật thể ảo hoặc đất đai.

• 🧜‍♂️Gods Unchained - trò chơi thẻ bài NFT.

• 💲 MakerDAO - hợp đồng thông minh cho phép người dùng tương tác với hệ thống stablecoin của Dai.

• 👀 LooksRare - thị trường NFT thưởng cho những người dùng tham gia

Một cách mới để xây dựng một doanh nghiệp

Việc phân cấp các dapp đã dẫn đến một cách hoàn toàn mới để xây dựng một doanh nghiệp, tổ chức tự trị phi tập trung hay còn gọi là DAO. Một trong những ví dụ tuyệt vời nhất là Augur, một thị trường cá cược phi tập trung.

Các nhà sáng tạo đã xây dựng, phát hành marketplace và hiện họ đang làm việc trên các dự án hoàn toàn riêng biệt, trong khi mạng được duy trì bởi người dùng của mình. 

Các vụ lừa đảo và hack Dapp

Đáng buồn thay, các dapp có thể dễ bị tấn công; theo Dappradar, chỉ trong quý đầu tiên của năm 2022 đã có $1,2 tỷ bị đánh cắp trong các vụ hack và khai thác. Và những con số liên quan là rất lớn. Vào tháng 8 năm 2021, Poly Network bị khai thác với giá $611 triệu; vào tháng 3 năm 2022, Ronin bridge  - trò chơi play-to-earn của Axie Infinity - bị hack mất $552 triệu.

Các tin tặc đã sử dụng nhiều kỹ thuật để nhắm vào dapp, bao gồm cả việc khai thác khoản vay nhanh (flash loan) DeFi và tấn công vào các cầu nối xuyên chuỗi vốn đang cho phép người dùng chuyển tiền giữa các blockchains khác nhau.

Tuy nhiên một số cuộc tấn công đã dựa trên kỹ thuật xã hội kiểu cũ tốt; vào tháng 12 năm 2021, cầu nối Bitcoin-to-DeFi Badger DAO đã mất $120 triệu sau khi những kẻ lừa đảo lừa các thành viên của DAO chấp thuận các giao dịch độc hại.

Tương lai của các dapp

Dapps vẫn đang ở trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, đã có hàng nghìn dapp cung cấp vô số dịch vụ: có thể là chơi trò chơi, việc đầu tư vào DeFi hoặc giao dịch NFT.

Đến quý 1 năm 2022, đã có gần 2,4 triệu người dùng dapp hoạt động hàng ngày. Nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước. Trước khi dapp trở thành xu hướng phổ biến, các nhà phát triển và mạng mà lưới mà dapp được xây dựng trên vẫn còn một danh sách dài các thách thức phải vượt qua, bao gồm khả năng mở rộng, bảo mật và UX.

Một khi họ làm như vậy, một giai đoạn mới của ứng dụng phi tập trung sẽ đến với chúng ta.

Bài viết được Hiền Lê biên tập từ “What are Decentralized Apps (Dapps)?” của Tác giả: Matt Hussey và Scott Chipolina với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.